''Les Sensations''

Paris, SAE Institute, 2017.

        Το Παρίσι το φοβόμουν, αν και από εκεί είναι η μητέρα μου, αλλά εγώ μεγάλωσα σε χωριό. Ειδικά την τελευταία φορά που είχα πάει το 2015 πέρασα χάλια. Mουντό, αχανές, κρύο, βρώμικο, αλλά μάλλον έφταιγε η παρέα. Είναι πολύ σημαντική η ποιότητα της παρέας στα ταξίδια. Βέβαια, δεν ανταγωνίζεται την εγγυημένη μοναξιά. Αυτή την φορά ταξίδεψα με τον Τζότζο, έναν απ' τους πρώτους καλούς μου φίλους στην Αθήνα και έναν απ' τους πρώτους Αθηναίους που έδωσαν σημασία σε αυτό που κάνω. Τότε έφτιαχνα γλυπτά με αφρό πολυουρεθάνης, ξύλο και μαλλί, δεν είχαν καμία τύχη όμως ή ίσως τα παράτησα νωρίς. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό μου όταν ξεκίνησα να φτιάχνω ροζ γλυπτά μεσαίου μεγέθους από γύψο, ήμουν σίγουρος για την επιτυχία τους και ο Τζότζο το ίδιο. Μου έδωσε την ευκαιρία τότε με την χορηγία της SAE Αθήνας να φτιάξω δύο μεγάλα γλυπτά από γύψο κατά την διάρκεια του φεστιβάλ Synch του 2009, που διοργάνωνε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, παλιός φίλος κι αυτός του αδερφού μου Σωκράτη απ' τα χρόνια της Μπολόνια. Τα γλυπτά ήταν ένα ζευγάρι γιγάντιων ακουστικών και μια τεράστια κασέτα ήχου. Τα έφτιαξα επιτόπου κατά την διάρκεια του φεστιβάλ με την βοήθεια της Μαρίας και της Ελίζας, δίχως αυτές δεν θα τα κατάφερνα. Δεν ξέρω αν ήταν και τόσο καλή ιδέα γιατί η βρώμικη διαδικασία του γύψου δεν ήταν τόσο φέστιβαλ φρέντλι όπως το γκραφίτι. Την επόμενη μέρα κατευθείαν ξεκινούσε το φεστιβάλ της Athens Voice και θα έπαιζε το νιού ρέϊβ συγκρότημα Exposed By Observers. Δεν είχα προλάβει να πάω να μαζέψω τα υπερμεγέθη ακουστικά και την τεράστια κασέτα απ' την Τεχνόπολη και αφού τα είδαν παρατημένα δίπλα στο φουγάρο οι E.B.O. ζήτησαν να τα τοποθετήσουν πάνω στην σκηνή κατά τη διάρκεια του λάϊβ τους. Ενθουσιάστηκα! Οι E.B.O. και οι Mary and the Boy ήταν τα αγαπημένα μου σχήματα τότε στην Αθήνα. Νομίζω υπάρχει ακόμα στο διαδίκτυο το βίντεο από αυτή την συναυλία. Τότε είχα μπει στην ροζ μου περίοδο που τελείωσε την πρώτη Απριλίου του '14. Ύστερα μπήκα στην μπλε που νομίζω και αυτή φτάνει στο τέλος της. Γραφικό να ονοματίζεις καλλιτεχνικές περιόδους με χρώματα αλλά έτσι είναι. Θυμάμαι συναντούσα φίλους στον δρόμο και όταν με ρωτούσαν τι κάνω, απαντούσα ''Ψάχνω το τέλειο ροζ''. 

        Τα έφερε έτσι ο χρόνος λοιπόν και βρέθηκα πάλι με τον Τζότζο να κάνω μια τοιχογραφία για την σχολή της SAE στο Παρίσι. Ήθελε να μείνουμε στην Μονμάρτη, δεν μου άρεσε η ιδέα στην αρχή, την βρήκα πολύ τουριστική γειτονία αλλά είχε δίκιο. Την πρώτη κιόλας μέρα πέτυχα στον δρόμο τον τραγουδιστή των Queens Of The Stone Age και ήπιαμε μπύρα στο μπαρ Chez Ammad, πριν μας το συστήσει ο Κρέοντας που ξέρει καλά την νύχτα στο Παρίσι. Απέναντι βρήκα πεταμένα στο δρόμο δεκάδες αρνητικά στένσιλ με στοίχους του Μπέκετ και συνθήματα κατά της αστυνομίας. Πήρα ένα για ενθύμιο. Είχαν μάλλον ξεσπιτώσει κάποιον street artist όπως-όπως και η πραμάτια του βρέθηκε στον δρόμο. Ο Τζότζο απογοητεύτηκε όταν του εξήγησα πως τα σχέδια που βλέπουμε στους τοίχους είναι προκατασκευασμένα, κολλημένα paste up και στένσιλ. 

       Την επόμενη μέρα πήγαμε στην σχολή για να ξεκινήσω τις εργασίες, άλλαξα γνώμη για τα χρώματα και πήγα στο All City να αντικαταστήσω όλα τα σπρέι. Ο χώρος και ο γκρίζος καιρός με έκανε να θέλω να φωτίσω την παλέτα μου σαν του Γκογκέν. Το All City είναι κοντά στην Rue du Chemin Vert που μένει η ξαδέλφη μου Εστέλ αλλά δεν είχα χρόνο να την δω εκείνη την μέρα. Στο σπίτι της μέναμε πριν δέκα χρόνια με την Εύα και τον Κρέοντα. Κάθε πρωί παίρναμε ένα  ζεστό ποτό απ' το μικρό καφέ απέναντι και πηγαίναμε κατευθείαν για βόλτα στο νεκροταφείο Pere lachese. Τσακωνόμασταν ποιος θα βγάλει τα γάντια του να στρίψει δίπλα στον τάφο του Chopin, στάζαμε στον τάφο του Morrison, φιλιόμασταν στον τάφο του Μολιέρου και φιλούσαμε την πέτρα στον τάφο του Όσκαρ Ουάιλντ. Είχα ξεχάσει πόσο ωραίο μπορεί να είναι αυτό το Παρίσι ακόμα και όταν είναι κρύο. Νιώθεις όλη αυτή την αύρα και αυτά τα φαντάσματα γύρω σου. Το 1871 μοιάζει να μην είναι τόσο μακρινό και το να φοράς μυτερά παπούτσια τραγουδώντας στην οδό Ριβολί δεν είναι μια περίεργη καθιμερινότητα. 

       Πίσω στην σχολή έπρεπε να σχεδιάσω τον οδηγό. Είχαμε συνεννοηθεί να ζωγραφίσω στον τοίχο αντικείμενα που να έχουν σχέση με την σχολή, στην αρχή δέχτηκα αλλά μετά το μετάνιωσα. Έπρεπε τώρα να τους πείσω να με αφήσουν να κάνω ό,τι θέλω. Ο Τζότζο είχε την ιδέα αντί για εργαλεία και αντικείμενα να σχεδιάσω τις αισθήσεις και έτσι τα κατάφερα να τους αλλάξω γνώμη. Περίμενα να αδειάσει η σχολή για να μείνω μόνος μου και να κάνω τον οδηγό με μολύβι. Μου πήρε τρεις μέρες και μείναμε όλοι ευχαριστημένοι απ' το αποτέλεσμα. "Είναι πιο ωραίο απ' την τοιχογραφία μου στην Αμερική", είπα στον Τζότζο και νομίζω πως συμφώνησε. Σπάνια είμαι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα.

       Ο Τζοτζο με πληροφόρησε πως μας προσέφεραν δύο εισιτήρια για τους Μετάλικα. Σιχαίνομαι τους Μετάλικα και βαριέμαι το Μέταλ αφάνταστα αλλά έπρεπε να πάω να του κάνω παρέα. Του το χρωστούσα άλλωστε. Βρεθήκαμε σε ένα κατάμεστο στάδιο περικυκλωμένο από οπλοφόρους λόγω των τρομοκρατικών. Το μέταλ είναι η κραυγή της κιθάρας του Χέντριξ, το βάθος των Iron Butterfly, η μαυρίλα των Black Sabath που έγινε μανιέρα. Μαζί και με την κουλτούρα των RPG και της αισθητικής της μυθολογίας του Τόλκιν που έδωσε μια εναλλακτική πραγματικότητα στους περιθωριοποιημένους εφήβους του '70. Το να συνεχίζουν όμως να ταυτίζονται οι έφηβοι με αυτήν μου προκαλεί μια θλίψη. Η χρωματιστή κραυγή των Who με είχαν αγγίξει πιο πολύ στην εφηβεία μου. Ο όρος Heavy Metal προήλθε από μια κριτική μετά την θρυλική συναυλία που ο Jimi έκαψε την κιθάρα του. To άρθρο έγραφε ''ήταν σαν να ακούς ένα βαρύ μέταλλο να πέφτει απ΄τον ουρανό''. Βέβαια αυτός ο ήχος δεν έχει καμία σχέση με αυτό που λέμε Μέταλ σήμερα. Το ίδιο όμως δεν έγινε με την πάνκ, το ραπ ή ακόμα και το street art. Ξεκίνησαν σαν μια κραυγή και κατέληξαν μανιέρα. Εμφανίστηκα λοιπόν και εγώ να ακούσω την μαύρη βαριά μέταλ των Μετάλικα, με το γαλάζιο κοστουμάκι μου. Σαν την μύγα μες το γάλα. Στην αρχή ένιωθα πως είμαι στην κερκίδα κάποιου αγώνα ποδοσφαίρου με αμφίεση αντίπαλης ομάδας. Το έδαφος έτριζε σαν σεισμό απ' το δυνατό μπάσο. Μεγάλοι κύβοι οθόνες ανεβοκατέβαιναν πάνω απ' την σκηνή και σε κάποιο σημείο βγήκαν κάτω απ' την κυκλική σκηνή καμιά πενηνταριά drones με ένα έντονο λευκό φως. Τα ιπτάμενα φωτάκια έκαναν έναν κυκλικό χορό πάνω απ' τον τραγουδιστή και μετά σκορπίστηκαν άτακτα. Πραγματικά εντυπωσιακό, σίγουρα θα το δούμε πολύ στα μεγάλα θεάματα του μέλλοντος. Απορώ ποιος το σκέφτηκε και πως το έκαναν. Πραγματικό έργο τέχνης με την βοήθεια της τεχνολογίας.

       Την επόμενη μέρα καθάρισα την τοιχογραφία και φωτογραφήθηκα μπροστά της με τον συμπαθέστατο καθηγητή Philippe Labroue και επιτέλους κατάφερα να βρω λίγο χρόνο να δω τους συγγενείς μου. Πήρα το μετρό απ' την Pigalle για το Pere Lachaise. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Το μικρό καφέ είχε κλείσει αλλά είχαν ανοίξει άλλα πιο όμορφα με ζωντανή μουσική. Δίπλα στο διαμέρισμα της Εστέλ χτίστηκε ένα σούπερ μάρκετ αλλά το βρήκα αμέσως παρά την αλλαγμένη όψη του. Τα ανήψια μου, ο Robin και ο Thomas είχαν γίνει δυο μέτρα και το καινούριο κτήριο που ψήλωσε δίπλα είχε κρύψει την θέα του Παρισινού ουρανού. Κατά τα άλλα όλα ήταν ίδια, η Εστέλ, οι πίνακες της μακαρίτισσας Νανούκ στους τοίχους, τα βιβλία για τον George Lepape στην θέση τους και οι καρτ ποστάλ με τους πίνακες του Henri Rousseau στον τοίχο της τουαλέτας. Πώς να μην γίνεις καλλιτέχνης σε αυτή την οικογένεια; Ο Robin σπούδαζε ήδη αρ πλαστίκ στο Παρί 8. Φτιάχνει τα δικά του ρούχα και θέλει να κάνει περφόρμανς με χορό και σπρέι. Ίδιος εγώ στην ηλικία του αλλά πιο όμορφος και ψηλός. Το κρασί όπως πάντα καλό και το γλυκό της Εστέλ όπως πάντα φτιαγμένο με αγάπη αλλά άνοστο. Είχα τότε ένα ντεζά βου όταν μας ρώτησε αν είναι καλό. Όλοι γελάσαμε χωρίς να πούμε κάτι αλλά το καθαρίσαμε στο άψε σβήσε. Έπρεπε να φύγω να προλάβω το τελευταίο μετρό.

        Την επόμενη μέρα έπρεπε να βρω τον συλλέκτη και φίλο μου Alex C. ήθελε να πάμε βόλτα αλλά εγώ το μόνο που ήθελα να κάνω στον ελεύθερο χρόνο μου στο Παρίσι ήταν για πολλοστή φορά να επισκεφτώ το Pompidou. Βρήκε την ιδέα μου καλή και συμφωνήσαμε να βρεθούμε εκεί. Ο Alex ήθελε να δει την έκθεση του David Hockney και εγώ απλά να προσκυνήσω το γραφείο του Μπρετόν. Για τον Hockney λίγα γνώριζα. Και τα πορτραίτα δίπλα στις πισίνες δεν με εντυπωσίαζαν αλλά όταν είδα την εξέλιξη του έργου όλα έβγαλαν νόημα. Αχ, αυτά τα χρώματά του, η παλέτα του! Όταν τα είδα ένιωσα ακόμη περισσότερη σιγουριά για την τοιχογραφία μου στην SAE. Πολύ τον ζήλεψα, ζωγραφίζει ως τα ογδόντα του και είναι όλα τόσο όμορφα και φρέσκα. Τα πρώιμα έργα του είναι φανταστικά και τα κολάζ του τόσο μπροστινά. Στον κάτω όροφο, προς έκπληξη μου έπεσα πάνω σε ένα έργο του Έλληνα ζωγράφου Απόστολου Γεωργίου και αυτό στην  ίδια φωτεινή παλέτα απεικονίζοντας τρεις φιγούρες που προσπαθούσαν να μην βραχούν. Στην έξοδο μας προς το γκιφτ σοπ, δίπλα στους καταλόγους εντόπισα ένα βιβλιαράκι με σημειώσεις του Καβάφη, μεταφρασμένες στα Γαλλικά, απ`τις εκδόσεις Fata Morgana, με τον τίτλο ''L'art ne ment-il pas toujours?''. Το πήρα δίχως δεύτερη σκέψη. Αργότερα έμαθα πως ο David Hockney είναι θαυμαστής του Καβάφη και είχε μάλιστα κάνει ένα πορτραίτο του αλεξανδρινού ποιητή. Ίσως λόγο της  νεο-ιστορικά πρώιμης εκδήλωσης της ομοφυλοφιλίας του.
      Αυτό ήταν, πήρα την τζούρα έμπνευσής που χρειαζόμουν. Όποτε επισκέπτομαι το κέντρο Πομπιντού παίρνω την αύρα που χρειάζομαι για να ελπίζω και να δημιουργώ τουλάχιστον για δύο χρόνια στην μακρινή πραγματικότητα της Ελλάδας. Φαντάσου να έμενα εδώ και να επισκεπτόμουν όλες τις εκθέσεις. Αλλά τον ήλιο, την θάλασσα και το δράμα της Ελλάδας ποιος το αποχωρίζεται; Ο Alex επέμενε να πάμε στο αγαπημένο του εστιατόριο. Είχα υποσχεθεί στον Robin να πάμε στο Μπελβίλ για γκραφίτι αλλά δεν μπορούσα να χαλάσω το χατίρι του Alex, έκανε τόσο δρόμο να με δει.Πήγαμε στο Bouillon Chartier κοντά στον σταθμό του μετρό Grands Boulevards. Mου θύμισε το Grand Restaurant του Louis Defunes, μακάρι να ήταν και ο αδερφός μου ο Αριστοτέλης εδώ, που τώρα είναι σεφ στην Κέρκυρα. Το ντεκόρ και η γεύση του φαγητού ίδια απ' το 1896. Υπέροχο! Πήρα το θάρρος να μιλήσω για το νέο  πρότζεκτ που ετοιμάζω στον Alex, μάλλον και αυτός γι' αυτό ήθελε να με δει. Ενθουσιάστηκε! Δεν το περίμενα. Μου έδωσε και επιπλέον ιδέες. Είναι αρχιτέκτονας και η μητέρα του ήταν ζωγράφος όποτε κάτι ξέρει παραπάνω από εμένα. 

          Έπρεπε να γυρίσω στην ρουτίνα της Αθήνας να συνεχίσω τις δουλειές μου και να μην χάσω την συναυλία του Παύλου και του Γιάννη στην Τεχνόπολη. Μου έκαναν την τιμή να ποζάρουν για την αφίσα τους μπροστά στο έργο μου. Θα ήταν αυθάδεια να μην είμαι εκεί. Στο αεροπλάνο του γυρισμού διάβασα τις σημειώσεις του Καβάφη. Το Παρίσι θα είναι στην θέση του, άλλωστε. Δεν τα κατάφερα να πάω για βάψιμο με τον Robin. Θα βάλω τα δυνατά μου να επιστρέψω σύντομα.

 Nicolas, Cyrielle, Estelle, Robin, Thomas, Philippe, Alex & Jojo, merci beaucoup et à bientôt!